Bodem Informatie Systeem (1972)
Rubriek: Onderzoek
Door: Johan Bouma
In 1972 werd door de Rijks Geologische Dienst (RGD) en de Stichting voor Bodemkartering (Stiboka) een groot innovatieproject gestart voor de ontwikkeling van een Informatiesysteem aardwetenschappen. Nu ruim 35 jaar later is er wetgeving in voorbereiding om te komen tot een Basis Registratie Ondergrond (BRO). De digitale weg van 1972 tot 2009 was lang en vol voetangels.
In 1972 werd met subsidie van Economische Zaken de Werkgemeenschap Informatiesysteem Aardwetenschappen (WIA) opgericht. Geheel in de IT-geest van die tijd stond een centraal systeem voor ogen wat alle bodemkundige- en geologische- gegevens van Nederland zou bevatten. Stein Bie werd aangesteld als projectleider. Vol enthousiasme is men automatiseringsprojecten gestart. Er werden digitale verwerkingsmethoden ontwikkeld, boringen werden ingevoerd en een interactief grafisch systeem van Computervision werd aangeschaft voor het digitaliseren van bodemkaarten. Stiboka werd actief bij de oprichting van de Working Group on Soil Information Systems van de Internationale Bodemkundige Vereniging (IUSS). Bij de afronding van het project in 1978 was men veel ervaring rijker en een illusie armer. Voor de ontwikkeling en gebruik van een geïntegreerd informatiesysteem aardwetenschappen was de technologie nog niet volwassen genoeg. Er werd besloten dat beide organisaties zich op de ontwikkeling van deelsystemen zouden richten.
Stiboka richtte zich vervolgens op de digitalisering van de 1:50.000 bodemkaarten. Reeds uitgegeven kaarten werden gedigitaliseerd en bij nieuwe kaartbladen werd het digitaliseren als een standaard onderdeel in het productieproces opgenomen. Een digitale versie van de bodemkaart bleek naast nieuwe toepassingsmogelijkheden ook efficiëntiewinst op te leveren bij het drukken van kaarten en bij het generen van overzichten voor de rapportage bij de kaarten.
In 1984 werd opnieuw een groot project gestart om de bodemprofielbeschrijvingen in een informatiesysteem onder te brengen. Het systeem kreeg de naam BIS (Bodem InformatieSysteem) en is gebouwd met het ORACLE database management systeem. Om het informatiesysteem beter te laten aansluiten bij de wensen en behoeften van de gebruikers is van de Prototyping ontwikkelmethode gebruik gemaakt – een op interactie gerichte manier van ontwikkelen. Een belangrijke ervaring uit de WIA periode was dat kwaliteit van de informatie de sleutel vormde voor een bruikbaar informatiesysteem. Met deze les in het achterhoofd is bij de vulling van BIS veel aandacht aan de kwaliteit van informatie besteed. Alle profielbeschrijvingen zijn gecontroleerd en de analyse resultaten zijn vanaf de oorspronkelijke formulieren opnieuw overgenomen. Alleen gegevens die aan bepaalde minimum kwaliteitseisen voldeden zijn ingevoerd. BIS functioneert nog steeds als de bron voor bodemkundige profielinformatie. De afgelopen jaren is systeem geconverteerd naar nieuwe versies van ORACLE. Een voor de gebruikers belangrijke aanpassing vond plaats in 2004 met het oplevering van het internetportaal www.bodemdata.nl. Via dit portaal kunnen de bodemkaarten worden bekeken en de locaties van de profielen worden opgevraagd.
Op 12 december 2008 heeft de ministerraad op voorstel van minister Cramer van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) ingestemd met de inrichting van een basisregistratie voor de ondergrond. De Basisregistratie Ondergrond (BRO) omvat gegevens over de geologische en bodemkundige opbouw van de ondergrond, de ondergrondse infrastructuur en gebruiksrechten van de ondergrond. In de BRO zal naast de registratie DINO van TNO ook het Bodem Informatie Systeem (BIS) worden opgenomen. Met de realisatie van de BRO wordt de oorspronkelijke plannen uit 1972 om te komen tot een informatiesysteem aardwetenschappen eindelijk gerealiseerd.