Themadagen & Webinars

31 oktober: 90 jarig bestaan NBV
“begrijpen en toepassen van bodemkennis in en door de samenleving”

Dit najaar bestaat de NBV 90 jaar. Een mooi moment om samen te vieren, terug te kijken en vooruit te blikken: Welke ontwikkelingen hebben we gezien in ons vakgebied sinds de viering van 75 jaar NBV en welke bijdrage zal de bodem in de nabije toekomst kunnen leveren aan grote maatschappelijke opgaven? Hoe betrekken we als bodemkundigen daarbij een breder publiek? Denk hierbij aan een duurzame landbouw, goede waterkwaliteit, biodiversiteit, klimaat, droogte en het behoud van archeologisch en geologisch erfgoed.

Centraal stellen we hierbij het onderwerp “Soil literacy”, vrij vertaald “Bodemgeletterdheid”. Geletterdheid verwijst naar het vermogen om te lezen en te schrijven. Het omvat het begrijpen en gebruiken van geschreven taal, en is essentieel voor participatie in de samenleving. Het gaat dus bij bodemgeletterdheid om verwerven begrijpen en toepassen van bodemkennis. Of in andere woorden hoe vergroten we bodemkennis of -bodembewustzijn in de samenleving, en wordt die kennis ook toegepast? Kortom: Hoe leg je het ‘belang’ bodem uit aan je buurvrouw?

Ochtendprogramma

In de ochtend organiseren we lezingen van o.a. Mijke Peeters (over de ontwikkelingen binnen de archeologie en voorbeelden hoe het publiek wordt betrokken bij erfgoed in de bodem), Johan Bouma (over hoe de wereld van bodem en verontreinigingen is veranderd de afgelopen 15 jaar en de toekomst hiervan) en Stephan Mantel.

Middagprogramma

In de middag willen gezamenlijk met leden invullen met allerhande workshops met voorbeelden hoe de bodem aan een breder publiek getoond kan worden.

Avondprogramma

Bodemdiner: in de avond willen we met leden gezamenlijk gezellig dineren. Een mooie gelegenheid om kennis uit te wisselen, te netwerken, bij te praten, lekker te eten.

Overzicht recente themadagen

Hieronder vindt u een overzicht van de themadagen van de afgelopen 3 jaar en een archief met alle georganiseerde themadagen. Klik op één van de knoppen hieronder om gelijk doorverwezen te worden naar de themadagen uit de desbetreffende periode.

Themadagen & Webinars

( )

Themadag Bodem en Water sturend in het landelijk gebied

Vrijdag 23 mei 2025

Op vrijdag 23 mei organiseerde de NBV een themadag over bodem en water sturend in het landelijk gebied. We konden terecht in de mooie zaal De Deel in de HAS green academy in Den Bosch, er was een mooie mix van leden aanwezig en we hebben interessante presentaties mogen horen over bijvoorbeeld klimaatrobuuste landschappen (door Ellen Weerman van de HAS), de rol van bodemdata in bodem en water sturende toekomstvisies (van Hessel Woolderink van WEnR), de beleidstoepassing (van Minke Siemensma van provincie Noord-Brabant, waar we mochten kiezen welke deelonderwerpen we het interessantst vonden!), de ervaring van praktijkonderzoek in de bodem van Mark Smits van de HAS, wat niet altijd even makkelijk is en soms creatieve oplossingen vergt, en als laatste een presentatie over hoe de HAS haar studenten kennis bijbrengt om bodem en water sturend later in de praktijk te brengen (door Judith van de Mortel van de HAS)!

Na de presentaties hebben we lunch gegeten en een algemene ledenvergadering gehad, waarin Chantal Hendriks na 8,4 jaar het NBV bestuur heeft verlaten. Nogmaals bedankt voor alles! Daarnaast is de samenstelling van de adviesraad en voordrachtscommissie veranderd.

Na de ALV zijn we naar een laanbomenteler in Haaren gereden, waar we naar een presentatie hebben geluisterd over de bedrijfsvoering, verdichting, mulching en waterberging. Daarna zijn we naar de laanbomen geweest en hebben we (natuurlijk!) een kuil gegraven. Als afsluiter hebben we in het lekkere weer buiten bij de laanbomenteler geborreld. Het was een geslaagde dag!

De presentaties zijn hieronder te downloaden:

Introductiepresentatie
Presentatie Ellen Weerman
Presentatie Hessel Woolderink
Presentatie Mark Smits
Presentatie Judith van de Mortel

Excursie Bodem van het Jaar 2025

Vrijdag 18 april 2025

Op vrijdag 18 april zijn we op excursie geweest naar verschillende nominaties voor de Bodem van het Jaar. Met ongeveer 30 leden zijn we op pad geweest door heel Limburg. Naast de winnende inzending van de Bodem van het Jaar door Yannick Racynski-Henk  (Den Ouden Bodac) hebben we ook de inzendingen van Reinier Ellenkamp (RAAP), Bèr Peeters en Rudolf Bak uit Limburg bekeken. Meer over deze inzendingen is te vinden in het juryrapport en https://bodems.nl/bodem-van-het-jaar

In de frisse ochtend verzamelden we bij Well om samen naar het door de oeverafzettingen van de Maas afgedekte Dryas terras te lopen. Bij deze opgraving wordt de geschiedenis in kaart gebracht bij de uitbreiding van een recreatieplas. Terwijl we de verschillende tinten bruin in de grond bestudeerden, legde Xavier van Diuit dat een iets rodere cirkel ooit een weggerotte paal was en de andere tinten de sporen van oude boerderijen en opslagplaatsen voor graan uit de Romeinse tijd aanduidden. Ook worden er veel innovatieve technieken gebruikt, bijvoorbeeld om uit te zoeken welk type vee er gehouden werd. Met deze uitleg kregen de niet-archeologen onder ons een beeld van de complexiteit van deze onderzoeken: dat zulke kleine details het verschil kunnen maken in het ontcijferen van de menselijke geschiedenis!

Daarna kwamen we aan in het al wat zonnigere Heel, waar een riool waar de winnende Bodem van het Jaar helaas niet meer zichtbaar was. Gelukkig konden we een stukje verderop bij het vervangen van het riool naar een ander profiel van diverse meters diep kijken. Hier liet Yannick Racynski-Henk ons zien hoe we de cryoturbatie konden herkennen in deze Maasafzettingen. Bij het proces van cryoturbatie bevriest het vocht in de bodem en neemt het volume toe en af. Daardoor kan het materiaal lateraal nergens heen en beweegt het dus verticaal. Middenin het profiel zagen we (aan de oriëntatie van de zandlaagjes) cross bedding, wat een teken is dat de riviergeulen lateraal snel verplaatsten.

Tijdens de lunch in Limbricht vertelde Bèr Peeters over een aantal lakprofielen die hij had meegenomen uit de omgeving van Weert die het verhaal vertellen van het plaggen steken (met als gevolg stuifzand) en plaggenbemesting. Hierbij zagen we bijvoorbeeld een dubbele podzol met daaroverheen verstoven zand, waar ook de karrensporen nog zichtbaar in waren!

Als laatste stop zijn we bij een groeve in Brussum geweest. Hier kregen we een presentatie over de groeve, waar klei wordt afgegraven op een terrein dat als depot dient voor mijnsteen (een restproduct van de mijnbouw).. Daarna hebben we (in het inmiddels lekker warme en fel schijnende zonnetje) een metershoog profiel mogen bewonderen met toelichting van Rudolf Bak! Nadat we hier een tijdje hebben genoten, reden we een kort stukje naar de borrel waar we aan het water na konden kletsen. Al met al hebben we een mooie en leerzame dag met elkaar beleefd!

( )

Themadag waardevolle bodem: bodemstructuur en verdichting

Vrijdag 5 april 2024

Op vrijdag 5 april organiseerde de NBV een interessante themadag rondom het thema bodemstructuur en verdichting. We waren te gast bij de Aeres Hogeschool. Het was een mooie mix aan mensen van de NBV en studenten van de minor vitale bodem.

De Flevolandse bodems hebben misschien wel de beste kwaliteit van Noordwest Europa,  echter er zijn ook allerlei signalen dat de kwaliteit van deze bodems inmiddels onder druk staat. Is de bodemstructuur nog wel op orde? Door schaalvergroting in combinatie met klimaatsverandering is bodemverdichting een belangrijk gespreksonderwerp binnen de landbouw. Bodemverdichting zorgt voor opbrengstvermindering en wateroverlast. Een ander veel voorkomend probleem is bodemdaling, die de wateroverlast versterkt. De sterk afwisselende ondergrond maakt het verre van saai in de Flevolandse ondergrond. Hoe gaan we hier beleidsmatig mee om? Over deze onderwerpen hebben een aantal sprekers gesproken (zie presentaties). In de middag hebben we  rondleidingen gehad langs het Soil Innovation Lab, een opstelling over kringlooplandbouw, en een workshop om te bepalen met welke bandenspanning verdichting voorkomen kan worden. Ook de Rho-C meter werd getoond door de Hissinkprijswinnaar van 2023 (Gijs Staats), en uiteraard was er een profielkuil te bestuderen.

( )

Themadag waardevolle bodem: van bodemleven tot landschap

Vrijdag 3 november 2023

Op 3 november waren we te gast in het Biosintrum in Oosterwolde, waar ook Leer -en Kenniscentrum Bodem gevestigd is. Tijdens deze dag stonden we stil bij de waarde, kansen en uitdagingen van een duurzaam beheerde bodem. Naast het belang van fysische en chemische aspecten van de bodem, is het ook waardevol om aandacht te besteden aan de (micro)biologie van de bodem. Bodemleven, zoals wormen, aaltjes, schimmels en bacteriën, zorgen ervoor dat de bodem vruchtbaar blijft. Hoe meer variatie in het bodemleven, hoe beter het is voor de bodem. Termen als bodemgezondheid, natuurinclusief en regeneratief onderstrepen dit belang. Mooie films als Onder het Maaiveld en Bodemwinst laten de wonderen van het bodemleven zien en welke rol dit kan spelen bij duurzaam beheer van bodems. Tijdens deze themadag gingen we dieper in op de waarde van gezonde bodems, het herstel van bodem(leven), en wat daar in de praktijk bij komt kijken op perceels- en landschapsniveau. Hieronder kunt u de presentaties terugzien.

Bodemdaling & broeikasgasemissies in de Nederlandse veenweiden

Vrijdagmiddag 12 mei 2023

De voorjaarsthemadag van de NBV, het netwerk Land en Water en de Nederlandse afdeling van de International Peatlands Society ging over het beperken van de uitstoot van broeikasgassen en het bodemdaling in de Nederlandse Veenweiden. Het was een mooie dag met presentaties over onderzoek, rondleidingen langs meetopstellingen en een plenaire discussie met onderzoekers, beleidsmakers en landgebruikers.

Webinar Bodemgezondheid samen met EJP Soil

Vrijdagmiddag 3 februari 2023

Op vrijdagmiddag 3 februari (14 – 16 uur) organiseerde de Nederlandse Bodemkundige Vereniging samen met het European Joint Progamme (EJP) Soil  (www.ejpsoil.eu) een webinar over bodemgezondheid in (beleids)perspectief. 

Onze bodem speelt een sleutelrol in het functioneren van ons ecosysteem. Een gezonde bodem draagt daarom bij aan het oplossen van grotere, globale vraagstukken rondom biodiversiteit en klimaatverandering. 

Vanuit de Europese Unie zijn er doelen opgesteld m.b.t. bodemgezondheid. Tijdens deze webinar nemen we u mee in de laatste ontwikkelingen rondom het monitoren en beoordelen van de bodemgezondheid in Europa, en welke ontwikkeling dit teweeg heeft gebracht (en nog steeds brengt) in Nederland. 

Themadag Bodemclassificatie en -beschrijving

Geologische Dienst Nederland, TNO, Utrecht

Op Sint Maarten (11 november) ging de NBV langs de deur bij de TNO Geologische Dienst te Utrecht voor een themadag over bodemclassificatie en –beschrijving. We telden zo’n 35 deelnemers en hoorden uit verschillende hoeken dat er meer mensen bij hadden willen zijn, maar het niet paste in de immer drukke agenda.

De dag begon met een korte introductie door Joke van Wensem, afzwaaiend voorzitter van de NBV, die door haar medebestuursleden vlak voor de lunchpauze werd verrast met een bedankwoord, bloemetje en cadeau.

Dagvoorzitter Bart Makaske (WUR) legde in zijn presentatie direct de vinger op de zere plek. Hij stelde een aantal dilemma’s voor die de verdeeldheid in de zaal goed weerspiegelde; wat is de definitie van leem, is een bruine bosgrond een podzol, hoe groot is de zandkorrel als je praat over fijn zand? In verschillende vakgebieden worden verschillende methodes gehanteerd als zijnde de standaard. Hierdoor is het soms lastig communiceren tussen vakgebieden.

Ook de Nederlandse Bodemclassificatie is niet 1:1 te vertalen naar de internationale bodemclassificatie (World Reference Base for Soil Resources). Stephan Mantel gaf ons een inkijkje in de internationale standaarden voor bodemclassificatie en beschrijving, en de harmonisatie waar ISRIC continue aan werkt. Hij mist in Nederland een platform waar er discussie over de WRB plaatsvindt. Als lid van de WRB werkgroep zet hij zich in voor het testen en ontwikkelen van de WRB, en worden er regelmatig discussiebijeenkomsten georganiseerd waarbij een groep bodemkundigen het veld in gaat met de WRB.

Van een internationaal perspectief duiken we in het Nederlandse classificatiesysteem. Kees Teuling neemt ons mee op een tijdreis langs de belangrijkste ontwikkelingen in de Nederlandse bodemclassificatie. De Stichting voor Bodemkartering (StiBoKa) werd in 1945 opgericht door prof. Edelman. Door het succes van StiBoKa werden gebiedskarteringen uitgebreid en begin jaren ’50 werd er begonnen met de NEBO kartering voor heel Nederland (1:50.000). De Basisregistratie Ondergrond (BRO) bestaat sinds 2014 en sindsdien is er veel gedigitaliseerd. Op de interactieve website kan dan ook veel informatie verkregen worden over bodemkundig booronderzoek (BHR-P), bodemtypes, bodemeigenschappen, grondwaterstanden etc.

Net voor de lunchpauze werd de Hissinkprijswinnaar bekend gemaakt. Thomas Westhoff gaf een presentatie over zijn universitaire masterscriptie ‘Pathways for peatlands: Towards the achievement of the 2030 & 2050 reduction goals in Dutch peatlands’.

Na de lunch ging Inge van Gelder (Inpijn-Blokpoel) in op hoe geotechnici naar bodems kijken en hoe zij bodem en sediment beschrijven. Gerard Doornbos (Terra Practicus) en Inge gaven vervolgens een practicum, zodat de aanwezigen het geleerde ook in de praktijk konden ervaren door te voelen en te ruiken aan verschillende grondsoorten. Vooral de keileem was daarbij een bijzondere ervaring.

Na een kop koffie leidde Tamara van de Ven (TNO) ons rond in het geologische boorbeschrijvingsruimte van TNO en legde aan de hand van een aantal boringen uit wat er allemaal te zien en af te leiden is uit een boring. Vervolgens gaf Gerard Doornbos aan hoe milieukundige bodembeschrijvingen gaan veranderen. Bregje Brugman gaf vervolgens aan hoe alle bodembeschrijvingen in de BRO teruggevonden kunnen worden.

Op de borrel leerden bodemkundigen, geologen en geotechnici elkaar ook beter kennen en na vandaag begrijpen ze elkaar ook weer beter!

Fietsexcursie rondom Wageningen

Wageningen, 24 juni 2022, verslag door Martha van Eerdt

Na de succesvolle themadag Bodem en Geologie op 14 mei die de NBV samen met de Nederlandse Geologische Vereniging (NGV) heeft georganiseerd, was er op 24 juni een fietsexcursie in Wageningen. De voorspelling van flinke buien schrok een aantal deelnemers af. Maar zoals alle veldwerkers weten, kloppen de voorspellingen vaak niet en valt het weer nog vaker mee. Uiteindelijk gingen we met 25 mensen op pad.

De excursie is al jaren een vast onderdeel van het vak Inleiding Bodem dat gegeven wordt aan Wageningen Universiteit. Ik heb fysische geografie in Utrecht gestudeerd, dus voor mij was alles nieuw. Jetse Stoorvogel en Chantal Hendriks waren onze excursieleiders. Ze hebben ons laten zien waarom de Wageningse Universiteit ligt waar die nu ligt, te midden van een on-Nederlandse diversiteit aan landschappen als stof om te bestuderen. Er is klei en zand, er is nat en droog. Veelgehoorde plaatsaanduidingen als de Wageningse Berg, het Binnenveld en de Wageningse Eng, waar ik vooraf geen beeld bij had, hebben een gezicht gekregen en hun onderlinge verband is me helder geworden.

We vertrokken vanaf het Wereldbodemmuseum naar het zuidoosten. De eerste stop was bovenop de stuwwal waar Chantal een holtpodzol of bruine bosgrond opboorde. De tweede bodem, een enkeerdgrond was voor Jetse. Deze bodem op de Wageningse Eng ligt in de dekzanden tegen de westflank van de stuwwal. De derde stop was in de uiterwaarden waar de Nederrijn de stuwallen uit de voorlaatste ijstijd opruimde. Deze stop bood uitzicht op de stuwwalresten met oostelijk de Wageningse Berg en westelijk de Grebbeberg. In het zuidelijk deel van het glaciale bekken van de Gelderse Vallei  boorden we een pakket rivierklei op dat was afgezet door de Rijn met daarin een poldervaaggrond. Noordelijker in het Binnenveld boorden we onder de dunne kleilaag, veen en dekzand aan. In dit deel van het Binnenveld lagen vroeger de Wageningse proefvelden. Nu wordt er nieuwe natuur Ontwikkeld. Omwille van de verschraling is een deel van de kleilaag verwijderd; dat doet mijn geografen-hart pijn. Een gezellige borrel aan lange picknicktafels buiten het museum sloot de geslaagde excursie af.

 

 

Themadag Bodemkunde en Geologie samen met de NGV

 Wageningen, 14 mei 2022

Rob Comans (WUR) gaf een boeiende lezing over Wijnand Staring. Zonder zijn lobby-werk was er waarschijnlijk geen rijkslandbouwhogeschool in Wageningen geweest. Het is vreemd dat we nog geen Wijnand Staringplein of – Staringstraat in Wageningen hebben. Jaap van der Meer (emeritus Queen Mary University of London) nam ons mee door de geologische geschiedenis van het kwartair met enkele bodems in die afzettingen. Jakob Wallinga (WUR en NCL) legde aan de hand van emmers met water uit hoe dateren met luminescentie werkt en gaf diverse voorbeelden uit de praktijk.

In de lunchpauze en bij de borrel heeft hij met zijn team (Liz Chamberlain, Anna-Maartje de Boer en Alice Versendaal) aan vrijwel alle deelnemers een rondleiding kunnen geven door het Nederlands Centrum voor Luminescentiedateringen (NCL) met spetterend ‘vuurwerk’. Stephan Mantel gaf voor de lunch uitleg dat je bodem ook kan eten en Kees van Diepen gaf op drie momenten een rondleiding door het World Soil Museum.

Na de lunch vertelde Hans Huisman (RCE en RUG) ons meer over hoe de mens invloed heeft uitgeoefend op de bodem en hoe ‘dark earths’ (enkeerdgronden, toemaakdekken etc.) zijn ontstaan. Met voorbeelden van wat ‘celtic fields’, bodems in wetlands en restanten van scheepsladingen ons kunnen vertellen over bodemvorming. Marcel Lankreijer (Eijkelkamp) heeft laten zien wat na de ontwikkeling van de Edelmanboor nog aan andere boren is ontwikkeld (tot een 30 cm diameter boor / lampenhouder) en welke moderne mechanische boortechnieken er zijn.

De dag werd afgesloten met nog een sessie aan rondleidingen en een borrel waar NBV- en NGV-leden elkaar beter leerden kennen of oude bekenden weer tegenkwamen.

Webinar Bodem en Beleid

Online, 25 maart 2022

Bodem komt steeds meer onder de aandacht bij beleidsmakers. Dit webinar gaf ons inzicht in de beleidsdoelen van de EU bodemstrategie, en hoe deze doelen het Nederlandse beleid beinvloeden. Zo wordt er aandacht besteed aan de bodem in de nieuwe omgevingswet en worden er programma’s zoals Slim Landgebruik ontwikkeld waarbij er gekeken wordt naar de potentie die onze bodem heeft voor het vastleggen van extra CO2. 

  • Presentatie Margot de Cleen (Ministerie I&W/RWS) 
  • Presentatie Peter van Mullekom (Santec)
  • Presentatie Jennie van der Kolk (WEnR)

( )

Bodemkunde in het Onderwijs

Broekhuizen, 5 november 2021

In de ochtend namen een paar sprekers ons mee in hun visie op het gebied van bodemkunde in het onderwijs en in de natuureducatie, en de rol van wetenschapscommunicatie. In de middag zijn we op excursie gegaan in het oostelijke rivierengebied om ouder rivierterrassen op te boren. 

Webinar 'Kijken in de bodem'

Online

Op 23 april vond de webinar ‘Kijken in de Bodem’ plaats. Tijdens deze webinar werden we geinspireerd door Karen Vancampenhout (KU Leuven) die via ‘story telling’ het verhaal achter een bodem overbrengt, door Stephan Mantel (ISRIC) die uitleg gaf over het maken van een bodemmonoliet en het belang van de collectie in het ISRIC Wereld Bodem Museum, en Christina Eickmeier (CHRITH architects) die vanuit het project ‘Kijken in de grond’ (https://www.chrith.com/projecten/kijken-in-de-grond/) op een creatieve manier de grote verscheidenheid aan bodems liet zien/ervaren.

Webinar 'Gezonde Bodem en Voedsel - deel 2'

Online

Op 22 januari vond deel 2 van onze webinar Gezonde Bodems en Voedsel plaats. Tijdens deze webinar gingen we verder in op de methodes om bodegezondheid te meten en hoe we onze kennis over de bodemgezondheid kunnen toepassen in de transitie naar een circulaire economie. Drie boeiende sprekers deden hun verhaal. Bekijk de presentaties van onze 3 sprekers hieronder. 

( )

( )

Online, 20 november

Vragen als: wat is een gezonde bodem, en hoe behouden we of verbeteren we deze op een duurzame manier voor voedselproductie, stonden centraal tijdens de webinar Gezonde Bodems en Voedsel die op 20 november werd gehouden. De stip op de horizon is hetzelfde, maar de weg ernaartoe kan verschillen. Bekijk de presentaties van onze vier sprekers hieronder.

Online

Bodems kunnen een rol spelen bij het reduceren van emissies naar de atmosfeer en uitspoeling van stikstof naar grond/oppervlakte water. In drie online webinars behandelen we de oorzaak van de stikstofcrisis, welke (bodem gerelateerde) maatregelen er genomen (kunnen) worden om de uitstoot en de uitspoeling terug te dringen en hoe we langzaam richting circulaire landbouw bewegen. 

Webinar 1: Facts and figures on the nitrogen crisis in the Netherlands

Prof. Jan WIllem Erisman (Louis Bolk Institute), Dr. Albert Bleeker (RIVM), Prof. Wim de Vries (WUR)

Webinar 2: How the agricultural sector could be adopting nitrogen reduction measures

Dr. Gerard Velthof (WEnR), Trienke Elshof (LTO), Frank Verhoeven (Boerenverstand)

Webinar 3: Towards agricultural circularity of nitrogen

Dr. Eke Buis (Ministerie van LNV), Dr. Inge Regelink (WenR) 

Exclusief voor leden en deelnemers: het webinar is opgenomen en kan bekeken worden door hier te klikken en het toegestuurde wachtwoord in te voeren.

( )

Huis van Hilde, Castricum, 22 november

Bodem en archeologie zijn sterk met elkaar verbonden. Inzicht in het ontstaan en ontwikkelen van landschappen en cultuur kan ons helpen bij het oplossen van huidige maatschappelijke vraagstukken. In de ochtend namen een aantel sprekers je mee terug in de tijd (zie presentaties) en in de middag kregen we de kans om het museum Huis van Hilde te bezoeken en fietsten we onder leiding van een aantal gidsen door het Oer-IJ gebied.

van den Borne Aardappelen, 28 juni

Een themadag over precisielandbouw bij eigenzinnige en ingenieuze boer Jakob van den Borne. Hij maakt gebruik van de nieuweste technologie. Er waren ook presentaties over pixellandbouw (PixelFarming), precisie (N), bemesting van grasland en het gebruik van sensoren voor opbrengstbepalingen (WUR) en hoe onze toekomstige boeren opgeleid worden met precisielandbouw.

( )

Wageningen Campus, 23 november

Jarenlang was bodemdata versnipperd aanwezig, met grote verschillen in kwaliteit. Sindsdien zijn er vele nieuwe methoden ontwikkeld om data te verzamelen, verwerken en toe te passen.

Nederlands Watermuseum, 23 juni Organische stof in de bodem staat momenteel erg in de belangstelling, niet alleen vanwege haar belang voor bodemkwaliteit, maar ook omdat de bodem zeer belangrijk is voor de berging van koolstof.

( )

Wageningen Campus, 24 november

Organische stof in de bodem staat momenteel erg in de belangstelling, niet alleen vanwege haar belang voor bodemkwaliteit, maar ook omdat de bodem zeer belangrijk is voor de berging van koolstof.

Veenweiden Innovatiecentrum, 16 juni

Bodemdaling door inklinking en veenoxidatie van veen treft zowel stedelijke als landelijke gebieden. Tijdens deze themadag zullen de effecten van bodemdaling en de maatregelen voor duurzaam beheer van het Veenweidegebied centraal staan. Laat je inspireren door een breed scala aan sprekers en een excursie naar het Veenweiden Innovatiecentrum (VIC): www.veenweiden.nl.

Amsterdamse Waterleidingduinen, 11 november

De duinen worden door velen gezien als iets simpels: zandbergen die de kust beschermen. Toch schuilen er vele processen achter de vorming en instandhouding van hun huidige staat. Op deze themadag gaan we in op de complexe ecosystemen die zich schuilhouden in de duinen en het effect van menselijk ingrijpen op deze dynamiek.

DCMR Milieudienst Rijnmond, 16 september

Meer dan de helft van de wereldbevolking woont in de stad. In de toekomst is het de vraag of het duurzaam is om al het voedsel van buiten de stad aan te laten voeren. Wat zijn de eisen zijn die aan de bodem worden gesteld en hoe kan men een duurzaam stadslandbouwsysteem bereiken.

Universiteit Wageningen, 4 december

Jarenlang was bodemdata versnipperd aanwezig, met grote verschillen in kwaliteit. Sindsdien zijn er vele nieuwe methoden ontwikkeld om data te verzamelen, verwerken en toe te passen.

In en om de Hedwigepolder, 26 juni

De Hedwigepolder was jarenlang onderwerp van hevige politieke discussie in Nederland, en van ruzie met Vlaanderen. In 2005 spraken de buren af dat de polder zou worden teruggegeven aan de natuur. Nu is de vraag: wordt het een ‘modderbak met slib’ of een mooi natuurgebied?

Wageningen Universiteit, 7 november

Ondergronds zit vele malen meer biomassa dan bovengronds: per vierkante meter vindt je bijvoorbeeld al 300 wormen. Deze en vele andere organismen dragen bij aan onder andere bodemkwaliteit, structuur, diversiteit, nutriënten, productie en opslag van broeikasgassen en gewassenproductie.

Geeste (Duitsland), 20 juni Turfwinning heeft een grote rol gespeeld in de vorming van het huidige landschap van Nederland: tot de opkomst van steenkool in de 19e eeuw was turf op veel blekken de belangrijkste brandstof en werd op grote schaal weggebaggerd van onder de zeespiegel.

( )

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

( )

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

( )

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag

Wageningen – 8 november

  • Programma
  • Presentaties
  • Foto’s
  • Verslag